Sędzia rodzinny to sędzia orzekający w sprawach szeroko rozumianego prawa dotyczącego rodziny. Rola sędziego rodzinnego jest kształtowana przez prawo, którego przepisy ściśle określają sposób jej wykonywania, a także procedurę powołania na stanowisko oraz prawa i obowiązki sędziego. Te cechy, podobnie jak przynależność sędziego do władzy sądowniczej i gwarancja niezawisłości nie odróżniają sędziego rodzinnego od innych sędziów funkcjonujących w ramach wymiaru sprawiedliwości. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że podobieństwo na tym się kończy. Sędzia rodzinny nie tylko kieruje postępowaniem sądowym i odpowiada za prawidłowe rozstrzygnięcie sprawy, ale nadzoruje wykonanie wyroku i dba o szybkie wykonanie orzeczeń odpowiadających dobru dziecka i rodziny.

Sądy rodzinne to wyspecjalizowane instytucje, które zajmują się kompleksowo sprawami dotyczącymi rodziny. Zakres spraw pozostających w ich kompetencji jest bardzo szeroki. Obejmuje on problematykę prawa rodzinnego i opiekuńczego, demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, leczenia osób uzależnionych, a także sprawy wynikające z wielu innych ustaw. Takie ujęcie kompetencji sądów rodzinnych powoduje, że orzekający w nich sędziowie na co dzień korzystają z przepisów należących do wielu dziedzin prawa.