Opinia Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w sprawie sposobu przygotowania
i przeprowadzenia wysłuchania dziecka
Opinia Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce
z dnia 26 lutego 2024 roku w przedmiocie rozwiązań zaproponowanych w projekcie Rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu przygotowania i przeprowadzenia wysłuchania dziecka oraz warunków, jakim mają
odpowiadać pomieszczenia przeznaczone do przeprowadzania takich wysłuchań.
Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce nie otrzymał projektu
powyższego Rozporządzenia do zaopiniowania, jednak z uwagi na zadania statutowe
stowarzyszenia, tematykę rozporządzenia i zgłaszane przez sędziów rodzinnych
uwagi uznaliśmy za zasadne złożenie przedmiotowej opinii.
Po zapoznaniu się z projektem i jego uzasadnieniem pozytywnie oceniamy
rozwiązania wprowadzone do projektu Rozporządzenia, które w większości zgodne
są ze standardami wysłuchania małoletnich rekomendowanymi przez Stowarzyszenie
Sędziów Rodzinnych w Polsce. Projekt porządkuje i systematyzuje dotychczasowe
zasady wysłuchania małoletnich.
Jedyne uwagi dotyczą § 6, 10 i 13 Rozporządzenia w zakresie treści informacji
dla dziecka na temat wysłuchania, charakteru notatki urzędowej z wysłuchania
małoletniego oraz roli biegłego psychologa w wysłuchaniu dziecka.
I. Uwagi do § 6 Rozporządzenia:
- warto by informacja o wysłuchaniu przeznaczona dla dziecka oraz pouczenia
opracowane zostały przez specjalistów w sposób zrozumiały dla dziecka;
- pouczenie w atrakcyjnej wizualnie formie powinno być według jednego
obowiązującego w kraju wzoru, co ujednolici praktykę sądową w kraju.
II. Uwagi do § 10 Rozporządzenia:
- w naszej ocenie brak jest uzasadnienia do umieszczania notatki urzędowej
z wysłuchania małoletniego w zaklejonej kopercie; czy to oznacza, że notatka
jest tajna dla stron? Strony lub uczestnicy postępowania oraz ich pełnomocnicy
zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego mają wgląd do całego
materiału zebranego w sprawie. Koperta będzie zatem odklejana, notatka
będzie z koperty wielokrotnie wyciągana. Jest większe ryzyko zagubienia
notatki lub celowego zabrania notatki w czytelni (były odnotowywane takie
wypadki w praktyce); załączenie notatki i ponumerowanie jako strony w aktach
jest bezpieczniejsze;
- brak informacji czy notatkę urzędową z wysłuchania załączamy w wersji
elektronicznej biurowości jak inne notatki urzędowe; pełnomocnicy i strony
składają wnioski o załączenie notatki z wysłuchania małoletniego do systemu,
tak by mogli sprawnie zapoznać się z jej treścią bez korzystania z czytelni. Jest
to szczególnie istotne w sprawach rozwodowych gdy wiąże się z uciążliwym
dojazdem do innej miejscowości;
- skoro notatka urzędowa z wysłuchania ma być przechowywana w zaklejonej
kopercie w aktach sprawy należy doprecyzować, kto ma prawo do otwarcia
koperty, kto może zapoznać się z jej treścią i kto ma wyrażać zgodę na
zapoznanie się z jej treścią;
- projekt nie precyzuje co powinna zawierać notatka urzędowa z wysłuchania
i czego nie powinna zawierać, czy w notatce należy ująć pouczenia dziecka,
stan dziecka, datę i miejsce wysłuchania itp. Istotne jest czy notatka ma
zawierać pełną informację na temat treści przekazanych przez dziecko czy
skrót tych wyjaśnień; czy sąd może pominąć w notatce informacje uzyskane od
dziecka, jeśli dziecko prosi by nie przekazywać ich rodzicom; w praktyce
istnieje w tym zakresie duża rozbieżność i brak tego uregulowania będzie
powodował nadal różne praktyki sędziów oraz zastrzeżenia rodziców
i pełnomocników.
III. Uwagi do §13 ust.3 Rozporządzenia:
- użyte stwierdzenie, że wysłuchanie nie może być połączone z badaniem
psychologicznym mającym na celu wydanie opinii sądowo-psychologicznej
może budzić w praktyce wątpliwości. Warto rozważyć czy treść tego przepisu
nie powinna brzmieć "z wysłuchania dziecka biegły psycholog nie sporządza
opinii";
- jeżeli natomiast taka opinia może zostać biegłemu zlecona, bez badania
psychologicznego, należałoby wskazać w przepisie na jaką konkretnie
okoliczność. Przepis ten wówczas musiałby być skorelowany z uregulowaniem
dotyczącym treści notatki z wysłuchania, bowiem dotychczas psycholog w
takiej opinii przytaczał w zasadzie wprost pełną wypowiedź dziecka, którą
następnie analizował, co czyniło niemożliwym zachowanie określonych treści
wypowiedzi dziecka w tajemnicy, jeśli dziecko sobie tego życzyło.
Wydaje się, że powyższe uwagi z uwagi na dużą szczegółowość regulacji
powinny ujednolicić praktykę i są zgodne z dobrem wysłuchanych dzieci.
Pobierz plik:
Opinia z dnia 26 lutego 2024 roku
Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce
dodano: 2024-02-28