Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci ośmioletniego Kamila. Śmierć dziecka jest porażką całego systemu opieki nad dzieckiem i przeciwdziałania przemocy domowej. Nie będziemy komentować tej konkretnej sprawy, nie znamy jej okoliczności, które są i będą badane przez właściwe organy. Jako sędziowie analizujemy ogólną sytuację, również z punktu widzenia sądu opiekuńczego, aby do takich zdarzeń więcej nie doszło. Zauważamy potrzebę zmian w całym systemie, na wszystkich szczeblach instytucji zajmujących się dzieckiem i rodziną, łącznie z sądem.

Zauważamy następujące problemy:

1. brak narzędzi do analizy systemowej krzywdzenia dzieci, w tym ze skutkiem śmiertelnym;
2. niewystarczający przepływ informacji pomiędzy sądem opiekuńczym, organami pomocy społecznej, kuratorami, organizatorem pieczy zastępczej i Policją, szczególnie w sytuacji zmiany miejsca zamieszkania rodziny z dzieckiem;
3. brak wystarczającej liczby rodzin zastępczych, a przez to często wielomiesięczny brak możliwości wykonania orzeczeń sądu o umieszczeniu w pieczy zastępczej, szczególnie w sytuacjach pilnych;
4. brak systemowych szkoleń sędziów związanych z przeciwdziałaniem krzywdzenia dzieci;
5. brak wspólnych szkoleń sędziów, pracowników pomocy społecznej, kuratorów, organizatorów pieczy zastępczej, Policji celem wypracowania dobrych praktyk;
6. zbyt duża liczba spraw w referatach sędziów rodzinnych (referaty osiągają nawet tysiąc spraw czynnych i wykonawczych), co uniemożliwia sprawne reagowanie i podejmowanie decyzji w odpowiednim czasie;
7. wieloletnie wakaty w wydziałach rodzinnych na stanowiskach sędziów i sekretarzy sądowych;
8. stale poszerzająca się kognicja wydziałów rodzinnych w sprawach pilnych, uniemożliwiająca skupienie się na sprawach opiekuńczych;
9. bardzo długie okresy oczekiwania na opinie w Opiniodawczych Zespołach Sądowych Specjalistów oraz brak biegłych sądowych, szczególnie z zakresu psychiatrii;

W związku z powyższym apelujemy do władzy ustawodawczej i wykonawczej o:

1. przyjęcie ustawy o analizie krzywdzenia dzieci ze skutkiem śmiertelnym (serious case review);
2. zwiększenie liczby rodzin zastępczych zabezpieczających miejsca dla małoletnich potrzebujących opieki poza systemem rodzinnym, tak, by orzeczenie sądowe było niezwłocznie wykonane;
3. dostosowanie kadry orzeczniczej i urzędniczej w sądach do realnych potrzeb w wydziałach rodzinnych;
4. organizowanie cyklicznych specjalistycznych szkoleń dla osób zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy domowej;
5. stworzenie sprawnego systemu diagnostyki psychologicznej i psychiatrycznej rodziny oraz szybkiego dostępu do terapii i leczenia.

Jako Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce zobowiązujemy się do:

1. cyklicznego organizowania szkoleń dla sędziów, w tym z zakresu czynników ryzyka krzywdzenia dzieci i objawów dziecka krzywdzonego oraz z zakresu przemocy domowej;
2. podnoszenia kompetencji sędziów w zakresie psychologii i rozwoju dziecka, a w konsekwencji uwrażliwienia ich na problemy przemocy;
3. zachęcania sędziów do wypracowania dobrych praktyk współpracy między sędziami, kuratorami, Policją, pracownikami socjalnymi, asystentami rodziny, pracownikami ośrodków adopcyjnych i organizatorami pieczy zastępczej na szczeblu lokalnym

Pobierz plik: Uchwała Zarządu Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce z dnia 9 maja 2023 r.