Dnia 4.10.2019r. w Skopje odbyło się spotkanie Sekcji Europejskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych i Nieletnich. Stowarzyszenie Sędziów Rodzinnych w Polsce reprezentowały na spotkaniu sędzia Katarzyna Kościów-Kowalczyk oraz dr hab. Magdalena Arczewska. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele Macedonii, Belgii, Woch, Chorwacji, Polski, Szwajcarii oraz Holandii.

Wyzwaniem większości krajów, których reprezentanci byli obecni na spotkaniu, jest brak systematycznych szkoleń, dzięki którym sędziowie rodzinni i nieletnich podnosiliby swoje kwalifikacje. Był to główny przedmiot dyskusji podczas spotkania. Uczestnicy wskazywali na dużą rolę stowarzyszeń krajowych w rozwiązaniu tego problemu. Omówiono przykłady dobrych praktyk podejmowanych przez stowarzyszenie sędziów rodzinnych w Chorwacji oraz nasze Stowarzyszenie.



Uczestnicy mieli okazję wysłuchać dwóch, bardzo ciekawych wykładów, dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Macedonii oraz specyfiki postępowania w sprawach nieletnich. Wygłosiły je prof. Aleksandra Deanoska-Trendafilova oraz prof. Gordana Lazetic z Wydziału Prawa Uniwersytetu w Skopje. O zasadach funkcjonowania sądów karnych opowiadała zaś sędzia Olja Ristova. Uczestnicy spotkania mieli też możliwość odwiedzenia sądu okręgowego w Skopje.

W strukturze sądownictwa Północnej Macedonii sędziów oddelegowuje się do rozpoznawania spraw nieletnich na rok, po czym zostają oni przeniesieni do rozpoznawania spraw karnych. Nawet jeśli chcieliby kontynuować orzekanie w sprawach nieletnich w zasadzie nie jest to możliwe. Procedura przed sądem dla nieletnich nie może trwać dłużej niż 12 miesięcy i jest to restrykcyjnie przestrzegane. W Macedonii z roku na rok spada liczba nieletnich oskarżonych i skazanych za przestępstwa. W 2014 roku oskarżono 712 nieletnich, w 2018 już tylko 403. Liczby te trzeba odnosić do liczby mieszkańców Macedonii, która oficjalnie wynosi 2 miliony, jednak nieoficjalnie jest jeszcze mniejsza.

Zarówno przedstawiciele Akademii dla Sędziów i Prokuratorów w Macedonii, jak i przedstawiciele środowiska sędziowskiego uważają, że zajmowanie się dziećmi, to najbardziej delikatna materia, która wymaga interdyscyplinarnego podejścia i umiejętności sędziego oraz innych uczestników postępowania, przyswajanych dodatkowo w toku edukacji prawnej.



Obecny na spotkaniu sędzia Joseph Moyerson z Włoch omówił przyjęty przez Komitet Generalny ONZ zbiór zasad dotyczących traktowania nieletnich w kontakcie z wymiarem sprawiedliwości. Jedną z gwarancji rzetelnego procesu powinny być systematyczne, profesjonalne, interdyscyplinarne szkolenia dla sędziów i innych uczestników postepowań w sprawach nieletnich. Te szkolenia powinny być regularne. Powinny obejmować takie kwestie, jak społeczne i inne przyczyny przestępczości, rozwój społeczny i psychiczny dzieci, aktualne ustalenia neuronauki, dysproporcje które mogą sprowadzać się do dyskryminacji niektórych marginalizowanych grup, takich jak dzieci należące do mniejszości lub ludności tubylczej, kultura i trendy w świecie młodzi ludzi, dynamika zachowań podejmowanych w grupach.

Z przeprowadzonej w trakcie spotkania dyskusji wyłonił się obraz bardzo zróżnicowanego podejścia w poszczególnych krajach do przygotowywania sędziów do prowadzenia spraw nieletnich. Na przykład w Belgii, jeśli sędzia nie ukończy 5 dniowego kursu specjalistycznego, nie może sądzić spraw nieletnich. Taki brak może być podstawą apelacji.

W podsumowaniu dyskusji przyjęto wspólne stanowisko, w którym jednogłośnie wskazano na konieczność regularnych szkoleń, w podejściu interdyscyplinarnym dla sędziów i innych osób uczestniczących w sprawach nieletnich. Tworzenia wyspecjalizowanych zespołów prawników: sędziów, prokuratorów, adwokatów, do spraw nieletnich. Podniesiono także istotną rolę pracowników socjalnych czy NGOs, jako podmiotów, które mogą udzielać wsparcia nieletnim w toku postępowania.

Ustalono, że kolejne spotkanie sekcji europejskiej odbędzie się w Warszawie, w pierwszym tygodniu października 2020r. Tematem spotkania będzie: jak możemy podnieść status sędziów rodzinnych i sędziów do spraw nieletnich.