W dniu 6 listopada 2017 roku w siedzibie Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie odbyło się seminarium naukowe poświęcone problematyce sądowego zobowiązania do podania się leczeniu odwykowemu. Podczas seminarium został przedstawiony raport adw. Moniki Horna - Cieślak "Orzekanie oraz wykonanie obowiązku leczenia odwykowego z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi" oraz przedstawiono referaty mgr Leszka Kaplera "Wpływ członków rodziny z problemami alkoholowymi na wzajemne relacje wobec tego problemu-raport z badań ankietowych" i Dyrektora Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Krzysztofa Brzówki - "Realizacja procedury sądowego zobowiązania do leczenia odwykowego".

W seminarium wzięły udział Prezes Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce Dorota Hildebrand-Mrowiec oraz członek Zarządu Stowarzyszenia Sylwia Sierpińska.



Prezes Stowarzyszenia w swoim wystąpieniu podkreśliła, że obecnie obowiązujące procedury nie sprawdzają się. Stowarzyszenie Sędziów Rodzinnych w Polsce od dawna postuluje o zmianę ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, z uwagi na nieskuteczność obowiązujących przepisów. Postanowienie sądu nakłada bowiem na uczestnika postępowania obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, leczenie zaś i udział w terapii zakłada dobrowolność. W praktyce gdy osoba doprowadzana przez funkcjonariuszy Policji na leczenie odmówi terapii nie jest przyjmowana na leczenie. Podniosła, że przymus leczenia odwykowego w uregulowaniach przepisów wykonawczych praktycznie nie istnieje. Obowiązkiem placówki prowadzącej terapię odwykową wobec pacjentów przymusowych jest jedynie niezwłoczne informowanie sądu kierującego, o nie wykonywaniu obowiązku udziału w terapii i o opuszczeniu przez osobę zobowiązaną do leczenia zakładu leczniczego, przed zakończeniem terapii. Bardzo często występują przypadki niestawiennictwa na wezwania do odbycia terapii i niskiej skuteczności realizacji nakazów przymusowego doprowadzenia przez Policję. Placówka nie może przyjmować osób doprowadzonych, będących pod wpływem alkoholu. Policja natomiast nie ma możliwości prawnych zatrzymania przed doprowadzeniem osoby uzależnionej, znajdującej się pod wpływem alkoholu do wytrzeźwienia, gdyż zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy ma prawo zatrzymania tylko w niezbędnych wypadkach i na czas konieczny do wykonania zarządzenia doprowadzenia. Sąd musi ponowienie wydawać nakaz doprowadzenia na leczenie przez Policję.



W dużych miastach na przyjęcie do szpitala oczekuje się kilka miesięcy np. w Warszawie około 18 miesięcy. Za pierwszym razem uczestnik jest wzywany aby stawił się na leczenie w wyznaczonym terminie, jeżeli tego nie wykona, szpital musi wyznaczyć nowy termin i wówczas wydany jest nakaz doprowadzenia przez Policję. Na czas leczenia odwykowego sądy czasami orzekają nadzór kuratora sądowego. W ocenie Prezes Stowarzyszenia jest to marnowanie potencjału i czasu pracy kuratorów, którzy nie są terapeutami i mają minimalny wpływ na podjęcie leczenia przez osobę zobowiązaną. Ten czas kuratorzy mogliby efektywnie przeznaczyć na nadzory w sprawach opiekuńczych i nieletnich. Przede wszystkim traci na tym autorytet sądów, ponieważ oczekiwania członków rodzin wobec sądu są duże. Sąd mimo wydania postanowienia zobowiązującego do podjęcia leczenia, przy braku chęci uczestnika do poddanie się terapii, nie jest w stanie wyegzekwować tego obowiązku.

Podkreślić należy, że wszystkie obecne na seminarium osoby, reprezentujące różne instytucje, stwierdziły, że obecnie obowiązujące przepisy nie sprawdzają się i należy je jak najszybciej zmienić.

Bardzo zachęcamy Państwa do zapoznania się, ze sporządzonym raportem oraz innymi raportami znajdującymi się na stronie Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, dotyczącymi sądownictwa rodzinnego.




   Zobacz więcej:
Orzekanie oraz wykonywanie obowiązku leczenia odwykowego z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi